Meten is Weten

Yvonne is diep ongelukkig. Weer een afwijzing. Laatst probeerde ze het voor de vier keer. Telkens was het spannend. Telkens moest ze een drempel over. Maar ze ging toch naar de sociale dienst. Want ze had die uitkering echt nodig. Iedere keer maakte ze braaf aantekeningen tijdens de workshop. Haar c.v. op orde brengen, solliciteren, en de opdracht invullen. Ze begreep het allemaal niet zo goed, maar daar liet ze niets van merken. Want ze wist hoe mensen kunnen reageren, als ze weten dat je niet zo slim bent. Maar inmiddels staat het water haar aan de lippen. Schulden, stress… hoe moet ze nu aan geld komen?

Menig gemeenteraadslid is er dol op. Evalueren. Nu dat zo ongrijpbare sociale domein gedecentraliseerd is, hebben raadsleden tal van vragen. Hoe komt het dat we tekorten hebben? Ligt dat aan de modellen uit Den Haag, of doen wij iets verkeerd? Zet onze lokale aanpak zoden aan de dijk, of moet het roer om? Om grip te krijgen op deze vragen, verantwoorden sociale professionals zich een slag in de rondte. Zodat beleidsmakers aan het eind van de maand kunnen tellen. Hoeveel mensen we hebben geholpen? en zijn dat er meer of minder zijn dan in vorige jaren…

Maar kijk naar Denny. Denny belandde een paar maanden geleden op de intensive care van de GGZ. Hij wilde een eind aan z’n leven maken. Met wat structuur en medicatie ging het gelukkig al snel beter. Drie weken later werd hij ontslagen. Omdat hij bang was weer depressief te worden, zocht hij naar een geschikte behandelaar. Maar nergens kwam hij binnen. Omdat Denny een licht verstandelijke beperking heeft, zijn maar een paar gespecialiseerde GGZ-instellingen in staat hem te helpen. Bij geen enkele instelling kon Denny terecht. Want zijn verstandelijke beperking was pas na z’n 18e gediagnosticeerd. Daarom had hij geen recht op WLZ-financiering, volgens het CIZ. En een contract met de zorgverzekeraar was er ook niet.

Vrijwel iedere week komen we mensen zoals Yvonne of Denny tegen. Mensen die om welke reden dan ook, niet geholpen worden. Dat leidt vaak tot steeds grotere problemen. En veel maatschappelijke kosten. Want naarmate we langer wachten met mensen helpen, wordt de kans steeds groter dat hun bestaande problemen escaleren.

De tragiek van de gemeenteraad is dat zij alleen zicht krijgt op wie wél geholpen is. Welke activiteiten wél ondernomen zijn. Zodra we mensen hebben uitgesloten van dienstverlening, verliezen we ze uit het oog. Dat is niet alleen jammer voor de Yvonnes en de Dennys van deze wereld. Het is ook een gemiste kans voor de organisaties die Yvonne en Denny uitsluiten. Omdat we zo ook mensen uitsluiten die wel recht hebben op een voorziening, maar niet in staat zijn om zichzelf daar toegang toe te verschaffen. Niet vanwege een gebrek aan motivatie. Maar omdat ze het simpelweg niet lukt. Vanwege een verstandelijke beperking, niet aangeboren hersenletsel, of psychische problematiek. En juist die mensen moeten we niet uit het oog verliezen. Laten we daarom ook vaker evalueren wie we niet geholpen hebben. En als we constateren dat mensen het niet zelfstandig kunnen, we ze niet uit-, maar juist insluiten.

Deze column verscheen eind april in de papieren Zorg+Welzijn

Gesprekken over de Publieke Zaak #2: Lokale Democratie

U kunt hier luisteren naar de tweede podcast in een reeks opgezet door het Instituut voor Publieke Waarden en bureau &MAES. Met ‘Gesprekken over de Publieke Zaak’ willen we langer stil staan bij maatschappelijke vraagstukken. In deze reeks laten we mensen aan het woord die iedere dag met de publieke zaak bezig zijn, maar zichzelf ook als liefhebber zien.

In deze podcast gaat Ruben Maes in gesprek met Marije van den Berg en Albert Jan Kruiter over de staat van de lokale democratie. Samen verkennen ze de mogelijkheden en verandering van de toekomstige lokale democratie. Daarbij gaan ze in op de vraag of raadsleden voldoende geëquipeerd zijn om hun rol ook na de decentralisaties goed in te vullen. En ze bespreken nieuwe en alternatieve vormen vormen van democratie.

We wensen u veel luisterplezier, met dit tweede gesprek over de publieke zaak!